پژوهش و نشر سلکو | نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه کارآفرینی دیجیتال

پیشگفتار

کارآفرینی دیجیتالی، یک شیوه جدید در کسب‌وکار در دنیای جدید است. دنیایی که از آن به‌عنوان دنیای دیجیتال یا دهکده جهانی نام می‌بریم. دهکده جهانی مک لوهان یک فرصت طلایی برای افرادی است که می‌خواهند با کمترین هزینه و ابزار، حداکثر بازدهی را در کار هدفمند خود به دست آورند. کارآفرینی دیجیتالی را می‌توان اشتغال‌زایی مولد مبتنی بر مؤلفه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌صورت مستقیم دانست؛ یعنی آنکه یک کارآفرین بتواند به‌صورت مستقیم از ابزارهای ICT برای ایجاد یک بازار کار و پدید آوردن فرصت‌های شغلی مختلف آی تی مدار، استفاده کند. مثل کاری که شرکت‌های اینترنتی بزرگ دنیا امروزه نمونه بارز آن هستند. شرکتی مانند یاهو! ده‌ها هزار کارمند در اقصی نقاط جهان دارد که همگی در اتاق‌های مختلف، بر روی پروژه‌های خاص که تعریف‌شده مدیران لابراتوارهای تحقیقاتی این شرکت هستند، کار می‌کنند

امروزه گسترش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت در تمام ابعاد آن به سطحی رسیده است که بی‌توجهی به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، جوامعی را که قادر به پذیرش توسعه نبوده و ازلحاظ فناوری عقب‌افتاده‌اند، با چالش‌های جدی درزمینۀ اقتصادی و درزمینۀ کارآفرینی، به‌خصوص کارآفرینی دیجیتالی روبرو می‌سازد. مشتریان اصلی فن‌آوری اطلاعات یعنی کشورهای پیشرفته به‌صورت گسترده‌ای از اینترنت برای تجارت و مسافرت استفاده می‌کنند و به همین ترتیب درصد بالایی از جمعیت آن کشورها نیز با اینترنت آشنا و متصل‌اند. به‌طور نمونه حدود پنجاه‌درصد از جمعیت کشورهای توسعه‌یافته به استفاده از اینترنت برای برنامه‌ریزی روزهای تعطیل خود روی آوردند. کسب‌وکار گردشگری آنلاین و سیستم‌های مدیریت مقصد، از ابزارهای اینترانت، اکس‌ترانت و سیستم‌های رزرو رایانه‌ای و توزیع جهانی، برای مدیریت گردشگران و ایجاد مزیت رقابتی استفاده می‌نمایند.

خصوصیات کلیدی تغییرات رقابتی مرتبط با اقتصاد دیجیتالی شامل توانایی بیشتر در پردازش و انتقال اطلاعات به‌صورت آنی و آزادانه و دیجیتالی کردن فرایندها و فعالیت‌ها است. با پیشرفت‌های صورت گرفته، این سؤال را مطرح می‌سازیم که: «چگونه می‌توانیم به‌صورت بهتری ماهیت کارآفرینی را در اقتصاد دیجیتالی درک کنیم؟». درک این موضوع مستلزم ترکیب دیدگاه‌های سنتی از کارآفرینی با شرایط در حال تغییر اقتصاد دیجیتالی است که از طریق آن فنّاوری‌های جدید به چالش کشیده می‌شوند و حتی شرایط موفقیت و قوانین رقابت را تغییر می‌دهند.

در سال‌های اخیر فناوری اطلاعات به کمک بخش کارآفرینی آمده است و بحث جدیدی به نام کارآفرینی دیجیتالی پا به عرصه گذاشته است و با ایجاد محیطی مناسب‌تر برای این حوزه، حامیان و متولیان این بخش را برای استفاده از این فناوری برای افزایش کارآفرینی در دنیا به فکر واداشته است. در جامعه فعلی ما هنوز برای بسیاری از دست‌اندرکاران این صنعت روشن نیست که چگونه می‌توانند از این ابزار (فناوری اطلاعات) در جهت ارتقاء سطح خدمات بهره ببرند و نواقص فعلی را تا حد زیادی برطرف نمایند بنابراین حرکت به سمت به‌کارگیری این فناوری‌ها در کشور ما با این نیازها و کمبودها و پتانسیل‌ها بسیار مفید است.

از توضیحات ذکرشده در بالا می‌توان به اهمیت کارآفرینی دیجیتال در سیستم‌های اقتصادی آینده پی برد و عدم توجه و پیشرفت در تجارت دیجیتالی و اطلاعات محور موجب خسارت سنگینی به کشورهایی می‌شود که اهمیت آن را در معادلات اقتصادی و اجتماعی آینده نادیده می‌گیرند. با توجه به اثرات مثبت و بسیار مهمی که کارآفرینی دیجیتال هم بر زندگی اجتماعی و هم بر جریان‌های اقتصادی و مالی در هر کشوری می‌تواند داشته باشد در این تحقیق بر آن شدیم که در ابتدا بر شناسایی عواملی که بر ایجاد و توسعه کارآفرینی دیجیتال مؤثر می‌باشند تمرکز نماییم و سپس هر یک از این عوامل را برحسب اهمیت و میزان اثر طبقه‌بندی نماییم. با شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر موفقیت کارآفرینی و توسعه آن بتوانیم امکان موفقیت را برای کارآفرینانی که قصد فعالیت در این زمینه دارند را افزایش داده و ریسک عدم موفقیت آن را کاهش دهیم. با توجه به اهمیت و نقش کارآفرینی دیجیتال در جهان امروزی، مهم‌ترین سؤالی که مطرح می‌شود این است که: عوامل مؤثر بر توسعۀ کارآفرینی دیجیتال کدام می‌باشند و میزان تأثیر هر کدام بر کارآفرینی دیجیتال چگونه است؟

در این کتاب تلاش شده است به این سؤال‌ها پاسخ داده شود.