شنبه ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ | 01:09 0 نظر 1391 بازدید
ترجمه چیست؟
به چه منظوری انجام می شود؟
ترجمه همان برگردان است.خواه برگردان یک نوشته،یک گفتار،محصول فرهنگی و یا حتی یک فرهنگ.هرچند درباره‌ی حدو مرز هرکدام سخن ها گفته شده است مانند محدود کردن ترجمه به قالب نوشتار و انتقال دقیق ،و یا بسط حدود آن تا ترجمه هویت یک فرد در فرهنگ و جامعه جدید و متفاوت. اگر از ترجمه متون ادبی که خود پدیده ای متفاوت از دیگر متون است صرف نظر کنیم ، در دنیایی که بیش از پیش ترجمه را ابزاری برای انتقال معانی و مفاهیم در روابط اجتماعی می دانند ،هدف و تقاضا تعیین کننده اصلی حدود ترجمه است .از این منظر نمی توان برای مفهوم ترجمه حد ومرز خاصی قائل شد.محدود کردن متعصبانه آن راه به جایی نخواهد برد و به اعتقاد اینجانب پدیده ترجمه ناپذیری در متون غیر ادبی از عواقب این تعصبات محسوب می شود. این نگاه به مفهوم ترجمه در تعاریفی که از مبدا و مقصد در دست است همخوانی دارد.
در دنیای چند زبانی کنونی ترجمه یکی از ابزارهای ارتباطی بسیار مهم به شمار می رود. بردگردان متن از زبان مبدا به زبان مقصد هنر بسیار ظریف و پیچیده ای است که انتقال صحیح و درست مفهوم بر عهده ی مترجم می باشد. در واقع، پروسه ای است که Coinstar locations به عنوان "پیچیده ترین رویداد در تکامل دنیای بشری" شناخته شده است چراکه تا کنون هیچ ماشین و دستگاهی به عنوان جایگزین انسان برای آن کشف نشده است که بتواند با دقت صحت کامل مفهوم یک متن را از زبان مبدا به زبان مقصد انتقال دهد. اگر ترجمه را به عنوان یک پروسه ی ارتباطی، یعنی انتقال پیام از زبان مبدا به زبان مقصد توسط مترجم به عنوان واسط میانجی بین این دو زبان، در نظر بگیریم نباید این واقعیت را فراموش کرد که در ترجمه توسط یک انسان، انتقال پیام مستقیماً از زبان مبدا به زبان مقصد صورت نمی گیرد بلکه ماهیت غیرکلامی آن واقعیت است که مترجم به درک آن نائل شده است.
متن مبدأ حاصل تعامل نویسنده ومخاطبانش است،چه به صورت متن نوشته شده و تعامل dialogic باختینی آن و چه در معنای وسیعتر و در قالب گفتمان فرهنگ و اجتماع مبدأ. البته باید در خاطر داشته باشیم که برداشت خواننده از متن اصلی با توجه به دیدگاهش نسبت به جهان ممکن است معنایی جدید و گفتمانی متفاوت بوجود آورد، ولی مقصود کلی از بیان این مطلب ارتباطی است که نویسنده با مخاطب برقرار می کند.
حال به متن مقصد می رسیم، متنی که مترجم برداشت خاص خود از متن اصلی را دارد – که با توجه به دیگاهش (habitus) می تواند مشابه با و یا متفاوت از مقصود اصلی نویسنده باشد- و در نقش یک نویسنده دوم تصمیم می گیرد که تا چه حد این برداشت خود را عیناًو یا با تغییر در برگردان(ترجمه) خود اعمال کند.
با این دید متن مبدآ منشأ الهام و ایده برای مترجم است و مترجم نقش خواننده اول و نویسنده دوم متن مبدأ را به عهده دارد و با توجه به چهارچوب اخلاقی (Ethics and Morals) خود عمل برگردان و انتقال مفاهیم به مخاطبان خود (مخاطبان ترجمه) را انجام می دهد.
هر جامعه ترجمه و هر مترجمی باید برای خود چهارچوب اخلاقی تعریف کند تا بتواند به بقای خود ادامه دهد.بقا به معنای ادامه کار و دریافت سفارش و تعهد به اینکه پایبند به اصولی است که تعریف کرده است و سفارش دهنده با توجه و آگاهی از این اصول از مترجم انتظار ترجمه دارد. این اصول می تواند برآمده از جامعه جهانی باشد که برگرفته از قواعد کلی حاکم بر عمل ترجمه است و همچنین می تواند حاصل مؤلفه های فرهنگی و اعتقادی خود مترجم در جامعه مبدأ یا مقصد ترجمه باشد.
حال سؤال اصلی این است که این چهارچوب اخلاقی تا چه حد باید نسبت به دیدگاههای مختلف حاکم بر جامعه همراستا و یا منفعل باشد؟آیا باید موضع گیری خاصی نسبت به به دیدگاههای مختلف مانند نژادپرستی ،حقوق زنان،حقوق قومی و یا حتی مواردی مانند رفتار با حبوانات و محیط زیست و ... داشته باشد یا اینکه به قوانین کلی حاکم بر جوامع ترجمه اکتفا کند و بقای خود را هدف اصلی بداند؟
تصور این است که اگر مترجم و یا بنگاه ترجمه موضعی انفعالی داشته باشد بسیار مورد توجه سفارش دهندگان قرار می گیرد، کسانی که فقط تمایل به انتقال متن خود از زبانی به زبان دیگر دارند و دیدگاه خاصی را دنبال نمی‌کنند.مسأله مهمی که اینجا مطرح می شود این است که آیا اصولاً امکان دارد که سفارش دهنده ای –چه فرد،چه شرکت و گروه – هیچ دیدگاه خاصی نداشته باشد و به دنبال مترجمی نباشد که در این دیدگاهها با آن مشترک باشد؟
به نظر من – شاید کمی بی رحمانه به نظر بیاید- اگر مترجم تمایل برای بقا و و گذران زندگی از طریق حرفه ترجمه دارد ،نباید چهارچوب اخلاقی بیش از حد محکم و غیر قابل انعطافی در برابر با دیدگاههای مختلف داشته باشد. با این وجود باید توجه کنیم که چهارچوب،چهارچوب است و نباید درهم شکسته شود.
ترجمه به چه منظوری انجام می شود؟
انتقال معنا با توجه به نوع متن و موضوع به روش های مختلفی ممکن است صورت گیرد:
ترجمه تحت الفطی و کلمه به کلمه؛
این نوع ترجمه با توجه با ساختار دستوری زبان مبدا صورت می گیرد و جایگاه قرارگیری کلمات طبق الگوی دستوری زبان مبدا می باشد به همین خاطر گاه آن را ترجمه ی کلمه به کلمه نیز گویند.
ترجمه معنوی؛
ترجمه ی معنوی به معنا بیش از ساختار اهمیت می دهد و هدف انتقال معنا از زبان مبدا با ساختار طبیعی زبان مقصد است به نحوی که همان پیام را بدون تغییر از زبان مبدا با انتخاب ساختار دستوری و لغات مناسب به زبان مقصد انتقال دهد.
ترجمه آزاد؛
در این نوع ترجمه مترجم قید و بندی برای انتقال معنا ندارد و می تواند برای فهم بهتر موضوع اطلاعاتی را که در محتوای متن مبدا موجود نیست به متن مقصد اضافه کند و ممکن است به لحاظ ساختار فرهنگی و تاریخی به محتوای متن مبدا خدشه ای وارد گردد. به همین دلیل این نوع ترجمه چندان مورد قبول عام قرار نگرفته است.
ترجمه داستانی؛
انتقال معنا از زبان مقصد به شکل داستان روایی و بدون کم و کاست محتوا یا معنا می باشد. به طوریکه خواندن متن در زبان مقصد را برای خواننده آسان کند.
هریک از این چهار نوع ترجمه را با توجه به نوع متن و هدف ترجمه می توان با تکنیک ها و استراتژی های خاصی که در نزد مترجم می باشد اعمال کرد. هنگامی که مترجم به خوبی با انواع ترجمه آشنایی داشته باشد، می توان به درک او از ترجمه از زبانی به زباندیگر اطمینان حاصل کرد و ترجمه ی او به خوبی برای خوانندگان زبان مقصد قابل فهم خواهد بود.
برگرفته از:
- رضا شاکی،دانشجوی ارشد ترجمه فردوسی مشهد.
- گروه ترجمه ای ترنس.
|
 |
|
 |
شرکت مطالعات و تحقیقات پژوهشیِ، «پژوهش ساوالان»..
- پژوهش ساوالان
- مشاوره تخصصی پروژه های پژوهشی و سازمانی و دانشگاهی
- تایپ. ساده، فرمولی و رسم جداول و اشکال/فارسی، لاتین، عربی
- صفحه بندی/شیت بندی حرفه ای و طراحی اختصاصی جلد
- نمایندگی رسمی سرمایه گذاری بیمه عمر- بیمه سامان
- اکسپت/پذیرش مقالات آی اس آی/ ISI-ISC
- چاپ کتاب درتیراژ 20 تا 5000 جلد
- چاپ و تبدیل پایان نامه به کتاب
- ترجمه تخصصی و دانشجویی
- ترجمه فارسی به انگلیسی
- ترجمه انگلیسی به فارسی
- ترجمه عربی به فارسی
- ترجمه فارسی به عربی
- ویراستاری پایان نامه
- ویراستاری کتاب
- ویراستاری متون
- پروژه، ترجمه،مقالات ISI، ویراستاری تخصصی، چاپ و تبدیل پایان نامه به کتاب
